Potreba za ventilacionim sistemima je nastala uglavnom zbog novonastalih uslova života, koji zahtjevaju niskoenergetske uslove u zgradama. Novi elementi i novogradnje sa dobro dihtujućim prozorima i vratima imaju izuzetno malu propustljivost vazduha. Neplanirana i nasumična ventilacija uglavnom znači gubitak energije koju smo uložili za grijanje vazduha. Nedovoljna ventilacija ima za posljedicu nezdrave životne uslove sa pojavom prekomjerne vlage i buđi. Rješenje problema su kvalitetni i pouzdani ventilacioni sistemi.

Sistem za kontrolisanu ventilaciju LUNOS je decentralizovani sistem koji radi na principu podpritiska. U prostor se ugrađuju jedinice za dovod vazduha koje osiguravaju odgovarajući dotok svježeg vazduha, kao i ventilator koji se stara za kontinuirano odvođenje korišćenog vazduha iz prostora.

Budući da se sistem ugrađuje bez većih radova, sistem možemo ugraditi u bilo kojem godišnjem dobu. Takođe ga možemo ugraditi u bilo kojoj fazi gradnje ili renoviranja. Pogodan je i preporučen za ugradnju u starije objekte u kojima već živimo i u kojima bi željeli  poboljšati kvalitet života.

Za ugradnju Lunos sistema za kontrolisanu ventilaciju morate obezbjediti da je električna instalacija dovedena do mjesta ugradnje ili montaže sistema. Za sve ostalo će se pobrinuti naši stručnjaci.

Rezultat kontrolisane ventilacije je poboljšana mikro klima i zdrav prostor bez prekomjerne vlage, loših mirisa i buđi, što će doprinijeti poboljšanju Vašeg kvaliteta života. Kvalitetni sistemi za ventilaciju stalno dovode svjež vazduh i odvode "stari" vazduh zajedno sa svim škodljivim česticama.

• Sistemi za ventilaciju samostalno odvode korišćeni vazduh zajedno sa neprijatnim mirisima, suvišnom vlagom i štetnim dijelovima, a u isto vrijeme dovode svjež filtriran vazduh.
• Sa odvajanjem suvišne vlage obezbjeđuju optimalno i zdravo stanje prostora i klime. Takođe sprečavaju nastanak buđi i odgovarajućih uslova za razne štetne mikro organizme.
• Sprečavaju promaju i uticaj spoljne buke i prašine.
• Olakšavaju život osobama sa alergijama budući da mogu obezbjediti odgovarajuće filtriran vazduh bez alergenata.
• Štede energiju na značajnom nivou.

Kod decentralizovanog sistema provjetravanja odvod korišćenog vazduha se odvija direktno kroz odvodne kanale ili spoljnje zidove bez potrebe za posebnim ventilacionim vodovima i kanalima. Kroz slične ili iste kanale se "uvodi" svjež vazduh pri čemu sistem vodi računa o protoku vazduha kroz prostorije.  Vratne ili druge ventilacione kanalice obezbjeđuju protok između prostorija.

Kod centralizovane ventilacije se korišćen vazduh odvodi sistemom ventilacionih vodova iz svake prostorije, koja je povezana na centralni ventilator i ventilacioni kanal. Svjež vazduh se uvodi na isti način kao i kod decentralizovanog sistema ili korišćenjem drugog seta ventilacionih kanala.

• Kakvi su zahtjevi ventilacije modernih životnih prostora?
• Koliko energije i novca zaista uštedimo u praksi?
• Kakva je postavka sistema i sastavnih djelova? Kakva je montaža?
• Kakva je buka pri ventilaciji prostora? Kvalitetni ventilacioni sistemi rade na nivou šuma od 26 do 32 dB u osnovnom konstantnom radu (30 dB je tih šapat).
• Kakvo prigušenje buke omogućava sistem?
• Koliko energije je potrebno za rad sistema?
• Kakvi su investicioni i operacioni troškovi?
• Da li je obezbjeđen rad u skladu sa potrebama objekta i korisnika?
• Da li sistem obezbjeđuje mogućnost ugradnje protivpožarne zaštite?
• Da li sistem samostalno kontroliše prekomjernu vlagu?

• Odgovarajuću, prijatnu i higijensku ventilaciju.
• Kvalitet, trajnost i sigurnost.
• Uštede kod grijanja i energetski efikasnu ventilaciju.
• Detaljno planiran i kvalitetno realizovan sistem koji otklanja prekomjernu vazdušnu vlagu.
• Cijeli sistem mora ispunjavati protivpožarne zahtjeve, kao i zahtjeve protiv prekomjerne buke.

Da! Najčešća su dva osnovna načina. Za životne prostore kao cijeline - stanove, kuće, apartmane, ... ili za pojedinačne prostore kao npr. sanitarije, kuhinje, i slično.

Konstantnom odgovarajućom ventilacijom uz pomoć senzora vlage u ventilatorskoj jedinici.

Ventilatore ugrađujemo u prostore u kojima je vazduh "najlošiji" (kuhinja, WC, kupatilo, praonica,...). Ventilatori odvode vazduh iz tih prostora u odvodne kanale ili direktno napolje kroz spoljne zidove. Tako se uspostavlja mali podpritisak (8 Pa) koji prouzrokuje neometan dotok svježeg vazduha kroz ulazne jedinice u prostor.

Ulazne jedinice za vazduh se instaliraju u sobe i rade nečujno, bez električne energije. Imaju zaštitu protiv promaje, izoluju spoljnu buku i filtere protiv malih čestica. Dostupni su i elektrostatički filteri za polen. Instaliraju se u sobama iznad prozora, odnosno sa strana u visini gornje ivice prozora. Isto važi i za balkonska vrata.

Vazduh cirkuliše između prostorija kroz otvore ispod vrata ili zidne rešetke.

Da bi dostigli odgovarajuću izmjenu vazduha, sa kojom obezbjeđujemo ukućane sa svježim vazduhom, moramo poštovati par osnovnih pravila:

Dovod svježeg vazduha:

• Dječija soba 25–35 m³/h
• Spavaća soba 40–50 m³/h
• Dnevna soba 40–60 m³/h
• Kancelarija po osobi: 25–30 m³/h

Odvod starog vazduha:

• Kuhinja: 30–50 m³/h
• Kupatilo 30–50 m³/h
• WC 20–40 m³/h

U četvoročlanom domaćinstvu prosječno se "proizvede" 12 litara vode dnevno. Što je bolja izolacija u prostoru, to je važnije da se vlažan vazduh odvede napolje i da ga zamjenimo svježim. To nam omogućava kvalitetan ventilacioni sistem. Samo tako možemo sprečiti opasnost i štetu za naše zdravlje i za naše objekte.

Nastajanje vlage u domaćinstvu sa 4 osobe (litar/dan):

• Disanje: 4–5
• Biljke: 2–3
• Kuvanje: 2–3
• Tuširanje/kupanje: 2–3
• Ukupno: 10–14

Pored temperature i zagađenja, količina vlage u vazduhu je treći najvažniji indikator kvaliteta. Relativna vlaga u vazduhu značajno utiče na to kako se osjećamo; optimalna vlaga je između 40 i 60 %, idealna 50 %, viša od 80 % prouzrokuje buđ. Relativna vlažnost se smanjuje u zimskom periodu kada se hladan spoljni vazduh u prostoriji zagrije. Za dostizanje komforne i zdrave vazdušne klime u prostoru preporučena je kontinuirana ventilacija.

Najveća količina vlage (u gramima), koja može biti u m3 vazduha je približno srazmjerna temperaturi vazduha. Približno, koliko je stepeni vazduh -  toliko grama vode može biti u m3 vazduha. Pri 5 °C u vazduhu može biti najviše 5g vode što znači 100% vlažnost. Pri 22 °C u vazduhu može biti najviše  22 g vode, što takođe znači 100 % vlažnost. To objašnjava zašto zimi »sušimo« naše životne prostore.

Na dobar osjećaj u stanu utiče puno faktora:

• temperatura vazduha,
• relativna vlaga,
• brzina kretanja vazduha,
• temperatura zidova i poda,
• količina svježega vazduha …

Zbog preniske vlažnosti u životnom prostoru mogu se pojaviti razna oboljenja, dok je prekomjerna vlaga glavni uzrok za nastanak buđi.

U slučaju da nam je u životnom prostoru preniska vlažnost (ispod 40%), mogu se javiti različita oboljenja (alergije, prehlade i osjećaj otežanog disanja). Zbog sušenja vazduha povećava se koncentracija prašine, koja u kontaktu sa grejnim tijelima prouzrokuje izlučivanje različitih materija koje iritiraju disajne organe. U slučaju  previsoke vlažnosti (iznad 60 %), na unutrašnjim zidovima se počne pojavljivati buđ.  Pravi uzrok za pojavu prekomjerne vlage je teško odrediti budući da je povezan sa više faktora. U uzroke nastajanja vlage u prostoru ubrajamo disanje, znojenje, umivanje, kuvanje, pranje, sušenje veša, nedovoljna ventilacija... Svi ovi faktori, kao i mnogi drugi, doprinose sakupljanju prekomjerne vlage u prostoru. Druga grupa razloga obuhvata nepravilnosti i nedoslijednosti u izgradnji, oštećenja, konstrukcijske greške, kao i prebrzo useljavanje u još nezavršene objekte.

Prekomjerna vlažnost je glavni uzrok za nastanak buđi. Za razvoj buđi je dovoljna vlaga u prostoru od 80%, odnosno u zavisnosti od temperature kondenzacije, koja je zavisna od temperature i vlage. Buđ uspijeva kako u tamnom tako u svijetlom okruženju, vrijeme razvoja je od 2 do 6 mjeseci.

Buđ u životnim prostorima spada u najneželjenije pratioce modernih životnih prostora. U svakoj građevini, sem u kvalitetno izolovanoj i pravilno provjetravanoj, ima "toplotnih mostova" i na njima obilje mogućnosti za razvoj buđi. Zato je odstranjivanje posljedice (buđi) nedovoljno za rješenje problema.  Jedino otklanjanjem uzroka vlage - problem može biti trajno rješen. Odstranjivanje uzroka nije uvijek jednostavno - prvo se mora pronaći pravi razlog. Spoljni uzroci su nedovoljna hidroizolacija, greške u instalaciji oluka, loše vodovodne instalacije ili krovovi. Unutrašnja vlaga se kondenzuje na toplotnim mostovima ivica građevine. Obično se pojavljuje u gornjim uglovima i na neprovjetravanim dijelovima na unutrašnjim zidovima, npr. iza ormara. Izvori vlage su biljke, sušenje veša, kupanje, disanje, kuvanje,... Prosječna četvoročlana porodica "proizvede" 10 do 15 litara tečnosti dnevno. Iz životnog prostora je odstranjujemo provjetravanjem kroz prozore (tradicionalno) ili mehanički kroz moderan kontrolisani ventilacioni sistem sa povraćajem toplote - rekuperacijom.

Pravilna ventilacija značajno utiče na potrošnju energije za grijanje. Posebno u slučaju promjene prozora u starijim zgradama, potrebno je, zbog boljeg dihtovanja, obratiti više pažnje na kontinuiranu ventilaciju. U uslovima koje diktiraju zahjtevi energetske efikasnosti u zgradama, nastala je potreba za modernim sistemima za ventilaciju. Moderne gradnje i rekonstrukcije imaju nisku vazdušnu propustljivost - razlog su moderni prozori i dodatne toplotne izolacije. Veliki gubici, koju smo uložili u grijanje, može prouzrokovati neplanirano i nasumično provjetravanje prostora.

U prostorijama koji nemaju uređeno mehaničko kontinuirano provjetravanje, ali se i dalje provjetravaju na tradicionalan način (povremeno otvaranje prozora), pojavljuju se neprijatni mirisi, povišena temperatura vazduha, visoka koncentracija CO2, vlaga, buđ, nedostatak kiseonika i sl. Rješenje su kvalitetni i pouzdani ventilacioni sistemi.

Prednosti  ventilacionih sistema su sljedeće:

• samostalno odvode korišćen vazduh sa neprijatnim mirisima,
• odvode suvišnu vlagu i štetne materije i u isto vrijeme dovode svjež i filtriran vazduh.,
• sa odvodom suvišne vlage sistemi obezbjeđuju odgovarajuće i zdrave uslove za život u zgradi, sprečavaju nastanak buđi i pogodnih uslova za mikroorganizme,
• sprečavaju promaju i uticaj spoljne buke i prašine,
• olakšavaju život osobama sa alergijama i obezbjeđuju odgovarajući filtriran vazduh bez alergenata.
• značajno štede energiju.

Prilikom odlučivanja za ventilacioni uređaj i ventilacioni sistem u objektu, moramo da biramo između nekoliko opcija. Ako gradimo novu kuću, veoma je korisno i ekonomično donijeti odluku što je prije moguće, tako da već kod temelja kuće izvedemo jednostavne i jeftine radove, koji će olakšati i znatno pojeftiniti ugradnju. Stratešku odluku donosi investitior, uz savjet stručnjaka, na osnovu provjerenih tehničkih mogućnosti.

Zbog toga u nastavku dajemo opise pojedinačnih rješenja sa spiskom komponenti, procjenom vrijednosti investicije i neophodnom pripremom objekta za naknadnu ugradnju ventilacionog sistema.

DECENTRALIZOVANI VENTILACIONI SISTEMI

Kod decentralizovane ventilacije, bez sistema ventilacionih cijevi između prostorija, nekoliko pojedinačnih ventilatora "odvodi" iskorišćeni vazduh napolje, preko ventilacionih šahti ili direktno kroz spoljašnji zid. Svjež vazduh ulazi kroz zidne ulazne jedinice. Vrata ili drugi ventilacioni otvori obezbjeđuju protok vazduha između prostorija.
Decentralizovani sistemi rade po poznatom principu regenerativne razmjene toplote, koji su pojedine kompanije usavršile. Takozvana "akumulacija toplote" je smještena u sredini protoka vazduha, koji stvara ekonomični motor sa aksijalnim ventilatorom. Sa naizmjeničnim smjerom strujanja vazduha, koji je namjenski izazvan radom ventilatora, jezgro se puni toplotnom energijom vazduha koji izlazi iz prostorije i naknadno je emituje u vazduh koji ulazi u prostoriju. Ovaj proces je toliko efikasan da se tokom ventilacije gubi samo oko 10% toplotne energije. Za uravnoteženi dovod i odvod vazduha potrebno je ugraditi dvije jedinice ili parni broj ventilacionih uređaja. Takođe, važan je i efikasan filter. Osobe sa alergijama će moći da dišu bez problema - polen, prljavština i čestice prašine više ne mogu da "uđu" u stambene prostore. Filteri su jednostavni za čišćenje.

Decentralizovani ventilacioni sistemi se mogu koristiti u novogradnji i tokom renoviranja. U novogradnji, sistem se može ugraditi tako što se zidno kućište već ugrađuje u zid ili naknadno na sam zid, ili se prilikom renoviranja montira probijanjem zida rupom prečnika 160mm, što se radi specijalnom krunastom bušilicom. Debljina zida mora biti najmanje 30cm (uključujući izolaciju). Uređaji su povezani direktno na upravljačku jedinicu (220 V). niskonaponskim kablom (12 V).

Za rješenja ventilacije u većim zgradama, kao i u vrtićima, školama, poslovnim prostorima veće kvadrature, kao i objektima sa posebnim zahtjevima u pogledu količine razmjene vazduha - dostupno je dosta savremenih decentralizovanih sistema koji obezbjeđuju protok vazduha do 150m3/h.

CENTRALNI  VENTILACIONI SISTEMI

Kod centralizovane ventilacije, iskorišćeni vazduh se ispušta napolje kroz sitem ventilacionih odvoda iz svake prostorije, povezanih sa centralnim ventilatorom i ventilacijom. Sistemi postižu slične karakteristike, kao i gore opisani decentralizovani sistemi, ali uz mnogo veće troškove ugradnje i održavanja, i moguće ih je postaviti uglavnom tokom izgradnje samog objekta.